Jak zrobić podwyższone grządki?

W polskich ogrodach coraz częściej można spotkać warzywniki zakładane w skrzyniach. O ile takie rozwiązanie od lat cieszy się popularnością w Wielkiej Brytanii, o tyle w naszym kraju ten sposób uprawy roślin dopiero zyskuje na popularności.

Zalety posiadania podwyższonych grządek

---

Podwyższone grządki to rozwiązanie skutecznie niwelujące sporą część ogrodniczych problemów. Dlatego osoby, które założyły podwyższoną grządkę nie wyobrażają sobie powrotu do tradycyjnego sposobu uprawy. Przede wszystkim tego rodzaju zagonki są bardzo wygodne. Podwyższenie sprawia, że uprawa takich grządek nie sprawia trudności osobom starszym i niepełnosprawnym. Podczas prac przy roślinach posadzonych na grządkach o odpowiednio dużym podwyższeniu nie trzeba się w ogóle schylać.

Niewątpliwą zaletą podwyższonych grządek jest mniejsze ryzyko zniszczenia naszych upraw przez szkodniki. Rośliny rosnące na podwyższeniu są w zasadzie niedostępne dla ślimaków (szczególnie jeśli ścieżki między skrzyniami wysypiemy grysem lub wyłożymy płytami chodnikowymi). Podwyższony ogród jest też mniej dostępny dla naszych pupili - takie rozwiązanie sprawia, że dużo łatwiej można nauczyć psa, iż wchodzenie między rośliny jest dla niego zakazane.

Jak założyć podwyższone grządki?

---

Założenie podwyższonego ogrodu nie jest trudne, jednak wymaga pewnego nakładu pracy. O ile założenie podwyższonej grządki jest pracochłonne, o tyle uprawa roślin na takiej grządce jest już łatwa i mniej czasochłonna niż tradycyjna uprawa - nakład pracy włożony w założenie grządki zwraca się w późniejszym czasie z nawiązką.

Stanowisko

Stanowisko podwyższonych grządek należy dobrać do rodzaju roślin, jakie chcemy uprawiać w skrzyniach. Jeśli chcemy uprawiać na takiej grządce warzywa, to powinniśmy pamiętać, że większość z nich będzie najlepiej rosnąć w nasłonecznionym miejscu. Jeśli to możliwe, to zaleca się takie usytuowanie podwyższonego ogrodu, by dłuższy bok znajdował się na osi wschód-zachód. Idealnie, jeśli grządki znajdują się w miejscu, które jest choćby częściowo osłonięte od wiatru.

Rozmiar podwyższonej grządki

Podczas projektowania podwyższonej grządki warto dobrze przemyśleć jej rozmiar i dopasować go do preferencji osoby, która będzie zajmować się uprawą roślin.

• Szerokość

Ważne, aby grządka nie była zbyt szeroka - należy pamiętać, że po podwyższonej grządce się nie chodzi, w związku z czym szerokość musi być dobrana tak, by móc swobodnie sięgnąć ręką do roślin. Przyjmuje się, że optymalna szerokość grządki to 120 cm.

• Długość

Warto również dobrze przemyśleć długość grządki - przyjmuje się, że maksymalna długość może wynosić 5 metrów, aby móc swobodnie i szybko obejść grządkę. Należy pamiętać, że długie grządki wymagają pionowych wzmocnień konstrukcji ścianek.

• Wysokość

Bardzo istotne jest dobranie odpowiedniej wysokości grządki. Jeśli osoba uprawiająca na niej rośliny jest niepełnosprawna lub nie może się schylać, to warto dostosować wysokość grządki tak, by maksymalnie ułatwić swobodne zajmowanie się roślinami. Z kolei jeśli roślinami będzie zajmować się osoba, która nie cierpi na powyższe schorzenia, to najlepiej jeśli wysokość grządki wynosi około 50-60 cm - taka wysokość gwarantuje komfortową pozycję, a nawet siedzenie na brzegu stelażu podczas pracy przy roślinach.

Konstrukcja

Podczas tworzenia podwyższonych grządek ogranicza nas jedynie nasza pomysłowość i nakład finansowy, który jesteśmy skłonni ponieść. W wersji ekonomicznej na zrobienie konstrukcji podwyższonej grządki nie wydamy zbyt dużo pieniędzy. Przy odrobinie szczęścia, uda się ją wykonać z niepotrzebnych już rzeczy (stara kostka chodnikowa, grzejniki, kamienie, cegły, palety itp.). Taki kreatywny recykling z pewnością sprawi dużo radości, tym bardziej, że dzięki takiemu podejściu dołożymy swoją cegiełkę do ochrony środowiska.

WAŻNE! Do budowy podwyższonych grządek nie nadają się podkłady kolejowe, gdyż do ich impregnacji używa się trującego środka, który na stałe pozostaje w drewnie.
Jeśli na założenie podwyższonej grządki przeznaczyliśmy większy budżet, można się pokusić o wykonanie stelażu grządek z drewna. Najlepiej wybrać deski lub kantówki z dębu albo robinii - te dwa rodzaje są bardzo twarde i odporne, dzięki czemu po odpowiednim zakonserwowaniu posłużą przez wiele sezonów. Jeśli szukamy tańszej alternatywy, to warto rozważyć drewno z sosny lub świerku, jednak wówczas musimy być świadomi, iż taka konstrukcja mimo odpowiedniej konserwacji wytrzyma nam krócej.

WAŻNE! Podczas konserwacji drewna należy zwrócić uwagę, by używany impregnat był nietoksyczny.

Jeśli na podwyższonej grządce chcemy posadzić rośliny wieloletnie, to dobrze jest wzbogacić konstrukcję izolacją ze styropianu o grubości 2-3 cm. Wszystkie wewnętrzne ścianki stelażu należy obić folią, aby uchronić konstrukcję przed nadmiernym nasiąkaniem wodą - wydłuży to jego żywotność.

Podłoże

---

Etapem, który pochłania największe nakłady finansowe podczas budowania podwyższonej grządki jest wypełnienie jej podłożem dobrej jakości. Oczywiście, jeśli dysponujemy w ogrodzie nadmiarem ziemi, która sprawdza się w uprawie roślin, to z powodzeniem możemy jej użyć. Jeśli jednak posiadamy ziemię słabej jakości, to najlepiej zakupić gotowe podłoże.

Przygotowaną konstrukcję podwyższonej grządki można po prostu wypełnić glebą i posadzić rośliny, jednak warto poświęcić nieco więcej czasu i odpowiednio przygotować podłoże:

1. W miejscu, gdzie chcemy ustawić nasze podwyższone grządki usuwamy darń i wybieramy glebę na głębokość około 30 cm. Dno i boki otworu przykrywamy siatką przeciw kretom - dzięki temu nasze uprawy będą niedostępne dla nornic i kretów.
2. Ustawiamy stelaż podwyższonej grządki.
3. Na dnie wykopu układamy grubą na około 30 cm warstwę rozdrobnionych gałęzi - wolną przestrzeń między gałęziami przesypujemy ziemią i całość polewamy wodą.
4. Kolejną warstwę stanowi masa organiczna, która może się składać np. z liści, obróconej darni, skoszonej trawy, kompostu, słomy, obornika.
5. Ostatnią warstwę stanowi podłoże ogrodowe lub wcześniej wybrana ziemia (jednak należy pamiętać, że możemy jej użyć tylko wówczas, jeśli jest ona dobrej jakości).

Tak przygotowane podłoże zapewnia właściwy poziom nawożenia przez około 6 lat. Podczas procesów gnilnych podłoże ogrzewa się, dzięki czemu możemy szybciej wysadzić rośliny wiosną i później zakończyć uprawę jesienią.

Jakie rośliny wybrać do uprawy na podwyższonych grządkach?

---

Podwyższone grządki to doskonały sposób na uprawę warzyw i ziół, pomiędzy którymi można siać kwiaty odstraszające szkodniki, np. nasturcje, nagietki czy aksamitki.

Jeśli podwyższona grządka została wypełniona nie tylko glebą, ale również masą organiczną, która będzie dostarczać naturalny kompost, to dobrze dostosować rodzaj upraw do “wieku” grządki.
Przez pierwsze dwa sezony uprawy roślin na takiej grządce mamy gwarancję bardzo dużego zasilania podłoża w składniki pokarmowe z rozkładającego się kompostu. Stwarza to idealne warunki do uprawy roślin, które potrzebują dużego zasilania kompostem (np. pomidory, ogórki, por, kapusta).

Uprawę rośliny, które potrzebują umiarkowanego zasilania kompostowania (np. sałata, zioła) najlepiej rozpocząć w trzecim sezonie.

Podwyższone grządki są idealnym rozwiązaniem do podziału uprawy pod kątem gatunków korzystnie działających na siebie nawzajem. W skrzyniach łatwiej wprowadzić uprawę współrzędną. W jednej możemy uprawiać ogórki, groch i koper, a w drugiej marchew, cebulę i pomidory. Możliwości jest wiele, dlatego warto dobrze przemyśleć lokalizację poszczególnych gatunków, dzięki czemu plony będą bardziej obfite.

WAŻNE! Na podwyższonych grządkach rośliny sadzimy gęściej niż na tradycyjnej grządce.